Deset godina nakon početka viznog dijaloga i četiri godine od primjene standarda, Kosovo još uvjek čeka na bezvizni režim sa EU. Postoje pozitivni signali iz EU da se završi dugo odlagani proces liberalizacije Kosova. Slijedeće nedelje su ključne. Pozitivnom odlukom 13. oktobra 2022. na sastanku Radne grupe za vize Evropske komisije, vizna liberalizacija za Kosovo bi ušla u formalni proces odobravanja, koji bi mogao da potraje nekoliko mjeseci.
Novi izvještaj Balkanske grupe Vizni režim za Kosovo „da li će EU okončati ovu dugu agoniju“, pruža detaljne informacije o procesu i tvrdi da su odlaganja EU u procesu liberalizacije potpuno neopravdana.
Prema ovom izvještaju, Kosovo je nastavilo da ostvaruje dodatni napredak u borbi protiv organizovanog kriminala i korupcije, dovoljan da ubijedi skeptične države članice.
Vizni režim je mnogo koštao građane i privredu Kosova.
Od 2016. do 2021. ambasade zemalja Šengena primile su 539.344 zahtijeva. Računajući najmanji mogući prosek, Kosovari su za turističke vize za putovanja u zemlje EU platili oko 89 miliona evra. Ova cifra je izuzetno visoka za zemlju sa godišnjim BDP-om od 4.986 dolara po glavi stanovnika (2021.) i prosječnom platom od 484 evra (2021.). Međutim, EU i njene članice su najveći donator Kosova. Vredi napomenuti da će Kosovo imati koristi od 63,96 miliona evra iz IPA III fondova (2021-227).
Štaviše, vizni režim je onemogućio kosovskim kompanijama da imaju jednak pristup evropskim tržištima sa svojim susedima. Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju sa EU (2015) imao je manje efekte za Kosovo nego za druge zemlje u regionu, upravo zbog nedostatka slobodnog kretanja ljudi. Ne može biti slobodnog kretanja roba i usluga (kako je predviđeno SSP) bez slobodnog kretanja ljudi.
Shodno tome, kosovske kompanije, u poređenju sa regionom, uvjek su bile u nepovoljnijem položaju i imaju manje mogućnosti. Kosovske kompanije, koje je anketirala Grupa za Balkan, smatraju da je vizni režim negativno uticao na promet za 15-50%.
Zbog toga bi podaci i argumenti iznjeti u izvještaju trebalo da podstaknu još više zemalja EU da odobre liberalizaciju viznog režima za Kosovo, i to što je prije moguće, navodi se u izvještaju Polici Research Group of Balkans (BPRG).