Albanija je od 1. aprila ove godine povećala minimalnu zaradu sa 34.000 Ljeka na 40.000 Ljeka, što je oko 350 evra. U međuvremenu, na Kosovu je situacija drugačija, jer minimalna plata nije povećana od 2011. godine, i dalje je najniža u regionu. Nacrt zakona koji bi omogućio povećanje minimalne zarade na Kosovu ostao je „na rafovima” od sredine 2022. godine i ništa nije urađeno da se ova situacija promjeni.
Nacrt zakona, usvojen u prvom čitanju, mora da prođe drugo i treće čitanje Skupštine Kosova i da ga potpiše predsjednica Kosova da bi stupio na snagu. U skladu sa skupštinskom uredbom, nacrt zakona je trebalo da bude obrađen u drugom čitanju u roku od dva do tri mjeseca od usvajanja u prvom čitanju, ali se to nije desilo.
Prema podacima Evropske agencije za statistiku, Evrostat, prosječna plata na Kosovu ostaje najmanja, čak i daleko zaostaje u poređenju sa nekim od susjednih zemalja poput Crne Gore, Srbije i Sjeverne Makedonije.
Minimalna zarada u Crnoj Gori veća je za oko 362 evra (532,5 evra), Srbiji za oko 290 evra i Albaniji, po osnovu povećanja u aprilu ove godine, veća za oko 180 evra.
Inicijativa za povećanje minimalne zarade na Kosovu 2022. godine – koja se nije promjenila od 2011. godine – dolazi u trenutku kada su cijene osnovnih dobara značajno porasle.
S druge strane, prema istraživanju Instituta za napredna istraživanja GAP, preko 100 hiljada radnika na Kosovu ima minimalnu platu, a 94% onih koji su pogođeni povećanjem minimalne zarade su zaposleni u privatnom sektoru.
„Nalazi ovog izvještaja, koji je zasnovan na podacima Poreske uprave Kosova, pokazuju da povećanje bruto plate na 264 evra pogađa oko 30 odsto tržišta rada ili oko 105 hiljada zaposlenih. Od toga je oko 30 hiljada zaposlenih (28%) zaposleno u sektoru trgovine na veliko i malo; 16 hiljada (15%) u prerađivačkoj industriji; oko 12 hiljada (11%) u gastronomiji; oko 11,8 hiljada (11%) u finansijskim i osiguravajućim delatnostima; 8,5 hiljada (8%) u građevinarstvu itd. Preko 94% onih koji su pogođeni povećanjem minimalne plate su zaposleni u privatnom sektoru. Osim jednog broja zaposlenih u sektoru bezbijednosti, povećanje minimalne zarade uopšte ne utiče na javni sektor. Sa povećanjem minimalne zarade na 264 evra, odnos minimalne zarade i medijima značajno raste, sa 43% na 66%.“ – kaže se u publikaciji GAP-a.
Prema podacima Svjetske ekonomske perspektive, koje obrađuje Gazeta Nacionale, Kosovo je po ovom pokazatelju rangirano kao najsiromašnija zemlja u Evropi za 2023. godinu, sa bruto domaćim proizvodom po glavi stanovnika od 15.619 dolara. Albanija je posle Kosova sa 19 hiljada dolara.
Podsjećamo, Kosovo se tokom 2022. godine suočilo sa inflacijom koja je premašila višedecenijske nivoe sa cijenama esencijalnih proizvoda koje su bilježile gotovo nekontrolisani rast kao rezultat velikih inflatornih pritisaka izazvanih raspadom lanaca snabdevanja izazvanim veliki od ruskog rata u Ukrajini. Kao evroizovana ekonomija sa stratosferskim vrijednostima uvoza, Kosovo je bilo direktno izloženo globalnoj krizi.
U prošlogodišnjem izvještaju Svjetske banke ocijenjeno je i da su vladini socijalni paketi suviše „siromašni” i nemoćni da ublaže ekonomsku krizu sa kojom se Kosovo suočava, a da glavni problem ostaje inflacija.