Oko 140 pripadnika nevećinskih zajednica apliciralo je na konkursu Kosovske policije za prijem novih radnika u direkciji za region Sever. Od toga je njih 136 ispunilo uslove, te će 20. februara biti podvrgnuti pismenom testiranju.
To je za Radio Slobodna Evropa (RSE) potvrdio zamjenik generalnog direktora policije Dejan Janković, ali nije precizirao da li među onima koji su konkurisali ima i pripadnika srpske zajednice.
U međuvremenu je iz Policije Kosova saopšteno da je lista za pismeno testiranje dopunjena sa još pet kandidata, bez navođenja dodatnih detalja.
Pitanje prisustva Srba u policiji na Sjeveru Kosova, aktuelno je od novembra prošle godine, kada je preko 550 njih napustilo svoje pozicije u znak protivljenja odluci kosovske vlade o preregistarciji vozila srpskih tablica gradova koji se vode na Kosovu na RKS.
U međuvremenu je početkom januara otvoren konkurs za prijem novih policajaca, koji je potom produžen do 10. februara. Takođe je pokrenuta kampanja „podizanja svjesti o značaju konkursa“, koju su podržali visoki zvaničnici kosovske vlade, međunarodne institucije i ambasade.
„Pridružite se Kosovskoj policiji i doprinesite bezbijednosti svoje zajednice. Iskoristite ovu priliku, to je u korist vaše zajednice i vas“, poruka je šefa EULEX-a Larsa-Gunara Vigemarka, objavljena na društvenim mrežama u okviru kampanje.
Ima li Priština plan da vrati Srbe u policiju na severu?
Ipak, za sada se ne zna na koji način će biti popunjeno još preko 400 slobodnih pozicija u direkciji za region Sjever – putem novih konkursa ili povratkom onih koji su podneli ostavke.
U vezi tog pitanja, nije stigao odgovor iz kosovskog ministarstva unutrašnjih poslova, navodi RSE.
RSE se obratio i kosovskoj vladi sa upitom da li ima plan kako da motiviše srpsku zajednicu da postane deo Kosovske policije ili će onima koji su podnijeli ostavku omogućiti da se vrate?
Međutim, do objavljivanja ovog teksta odgovor nije stigao.
Direkcija kosovske policije za region Sjever ima četiri policijske stanice i tri podstanice, koje pokrivaju gradove Kosovska Mitrovica, Leposavić, Zvečan i Zubin Potok, te još preko 175 sela na teritoriji ove četiri opštine.
Ove policijske stanice trenutno ne funkcionišu u punom kapacitetu jer nema dovoljno kadra niti administrativnog osoblja. Ipak, Kosovo je decembra prošle godine rasporedilo jedinice sa juga u opštinama na sjeveru, koje privremeno vode računa o bezbijednosti.
Radi se uglavnom o policajcima iz redova albanske zajednice, čijem se prisustvu protivi lokalno stanovništvo.
Šta kažu meštani?
Mještani Kosovske Mitrovice sa kojima je RSE razgovarao su podijeljenog mišljenja o tome kako popuniti upražnjena mjesta.
Ivana kaže da „jedna zajednica bez policijskog nadzora ne može da bude zdrava, vitalna ili normalna“, ali da ipak treba najpre ponuditi bivšim policajcima da se vrate, pa tek onda raspisivati konkurse za prijem novih.
„Moguće da su u međuvremenu i promijenili ljudi mišljenje, a onda ukoliko oni pokažu nezainteresovanost, treba pozvati neke druge ljude da se prijave. Sigurno je da ima ljudi kojima je potreban prije svega posao, oni bi došli tu da rade, zašto ne bi, to je lep posao, nije lak, ali je dobar. I treba, treba što prije da se to normalizuje, jer ovako nećemo moći dugo“, kaže Ivana.
S druge strane, Jovan smatra da u kosovsku policiju treba dovesti nove i mlađe kadrove.
„Mladi sposobni, ovi stariji što su penzioneri, nek idu u penziju“, kaže Jovan i izražava uvjerenje da bi neki bivši policajci i odbili da se vrate.
Inače, jedan od uslova na konkursu Kosovske policije je bio da kandidati ne mogu biti stariji od 30 godina.
Pripadnici srpske zajednice na sjeveru su u Kosovsku policiju integrisani na osnovu Briselskog sporazuma Beograda i Prištine iz 2013. godine i većina njih sada ima više od 30 godina.
Povratak na osnovu političke odluke?
Dušan Radaković, direktor Centra za zastupanje demokratske kulture iz Kosovske Mitrovice, smatra da Priština treba da omogući povratak srpskih policajaca, ali na osnovu političke odluke.
„I da po povratku policajaca bude (donesena) odluka o amnestiji, da ih sutra država ne tereti što su izašli… tako da mora da bude procesa amnestije za te policajce koji žele da se vrate“, kaže on.
Kosovski ministar unutrašnjih poslova, Dželjalj Svećlja (Xhelal Sveçla), je ranije za incidente na Severu jKosova okrivio i pojedine bivše srpske policajce.
Rekao je i kako je oko 50 odsto bivših policajaca na sjeveru „radilo protiv interesa Kosova“.
S druge strane, Radaković ukazuje da prijem novih policajaca na osnovu konkursa neće riješiti problem, jer onda neće biti srpskih policajaca sa iskustvom, niti onih koji mogu biti na većim pozicijama.
Postavljeni uslovi uoči izlaska iz institucija
Osim Kosovske policije, pripadnici srpske zajednice su napustili i pravosudne institucije i lokalnu administraciju, što je podržao zvanični Beograd i zauzvrat im dao ugovore na osnovu kojih su im, osim plate, regulisani i drugi radno-pravni odnosi, kao što je penziono i zdravstveno osiguranje.
Međunarodna zajednica je više puta pozvala Srbe da se vrate u institucije, ali i Prištinu da omogući taj povratak.
Srbi su svoj povratak u institucije uslovili prilikom izlaska iz istih. Zajedno sa političkim predstavnicima iz Srpske liste su od kosovske vlade zatražili da povuče odluku o preregistraciji i formira Zajednicu opština sa srpskom većinom.
Nakon što je ispunjen uslov oko preregistracije na osnovu dogovora u Briselu, nastavljeno je da se insistira i na ispunjavanju uslova oko Zajednice.
Ona je dogovorena u okviru dijaloga Prištine i Beograda o normalizaciji odnosa, ali Priština odbija da je sprovede uz obrazloženje „da nije u skladu sa Ustavom“.
Međutim, međunarodna zajednica je poslednjih par mjeseci pojačala pritisak na Prištinu da prihvati Zajednicu uz navode da svi sporazumi moraju biti sprovedeni.