Ukoliko se vazdušni koridor sa Albanijom otvori, skratiće se trajanje avionskih letova sa Kosova ka zemljama Evropske unije i obrnuto.
Vreme trajanja letova bi moglo da bude skraćeno do 30 minuta za povratno putovanje a samim tim će se smanjiti i cijena karata, kaže za Radio Slobodna Evropa (RSE) Aljbion (Albion) Idrizi, magistar vazduhoplovstva.
Prema riječima Idrizija, koji se bavi turizmom u Hrvatskoj i na Kosovu, prosječna cijena karte u jednom pravcu sa Kosova do svih zemalja EU je 140 eura. Dodaje da bi, ukoliko se vreme trajanja letova skrati, cijena avionskih karata pojeftinila do šest odsto, odnosno za osam evra.
U posleratnom periodu, odnosno nakon 1999. godine, letovi do i sa aerodroma u Prištini se obavljaju samo preko vazdušnog koridora koji povezuje Kosovo sa Sjevernom Makedonijom.
U međuvremenu je 2020. godine sa Albanijom postignut dogovor da Kosovo koristi vazdušni koridor te zemlje.
Sporazum je predviđao otvaranje dveju vazdušnih tačaka za koordinaciju, Kukad i Arber, ali nikada nije realizovan.
Iz Uprave za civilno vazduhoplovstvo Kosova, koja upravlja niskim vazdušnim prostorom, navode da sporazum nije sproveden zbog tehničkih procedura koje su morale da odobre Albanija i misija NATO-a na Kosovu, KFOR.
Bujar Ejupi, generalni direktor Uprave za civilno vazduhoplovstvo, kaže da je KFOR dozvolio da se koriste tačke Kukad i Arber, te da bi „uskoro“ one trebale da budu u funkciji.
KFOR, koji je odgovoran za bezbijednost vazdušnog prostora na Kosovu, potvrdio je za RSE da je „odobrena mogućnost otvaranja vazdušnog koridora između Kosova i Albanije“, ali ne navodi ostale detalje.
„Tačke za vazdušnu koordinaciju, Kukad i Arber, nalaze se na teritoriji Albanije, pa su vazduhoplovne institucije te zemlje nadležne za planiranje i upravljanje tim vazdušnim prostorom“, navodi se u odgovoru KFOR-a.
RSE se obratio Nacionalnoj agenciji za vazdušni saobraćaj Albanije, Albcontrol, sa upitom koji su razlozi što se još uvjek ne planiraju letovi preko tačaka Kukad i Arber, te kada se tačno očekuje da budu puštene u upotrebu. Međutim, do objavljivanja teksta odgovor nije stigao.
Isto pitanje je poslato Evropskoj organizaciji za bezbijednost vazdušnog saobraćaja, Eurocontrol, koja navodi da „odgovornost za kreiranje i objavljivanje navigacionih tačaka pripada određenoj državi (u ovom slučaju Albaniji) a ne Eurocontrol-u“.
Ejupi iz Uprave za civilno vazduhoplovstvo na Kosovu očekuje da će dvije tačke za koordinaciju letova, Kukad i Arber, uskoro biti obilježene na mapama Eurocontrol-a, ali nije precizirao tačan datum.
Nakon što se okonča čitava procedura, sve avio-kompanije koje posluju na kosovskom tržištu, trebale bi da koriste te dvije tačke za koordinaciju letova.
Prednosti novog vazdušnog koridora
Remzi Ejupi, osnivač kosovske avio kompanije „Eurokoha“, navodi da je vazdušni koridor sa Albanijom „izuzetno važan“.
I on ukazuje na to da bi vrijeme trajanja letova do zemalja EU bilo skraćeno za najmanje pola sata.
„Ako se ruta skrati, smanjuju se (takođe) troškovi goriva i to automatski snižava cijenu karata“, kaže Ejupi za RSE.
Tokom prošle godine je kroz aerodrom u Prištini prošlo preko tri miliona putnika na oko 22.000 letova.
Švicarska, Njemačka, Turska, Austrija i Ujedinjeno Kraljevstvo bile su najčešće destinacije iz kojih se dolazilo na Kosovo i obrnuto.
Idrizi smatra da će vazdušni koridor sa Albanijom učiniti prištinski aerodrom „konkurentnijim u regionu“ i „privlačnijim za aviokompanije“.
Poručuje i da bi Kosovo trebalo da otvori vazdušni koridor sa Crnom Gorom, zbog geografskog položaja te zemlje.
„Koridor sa Crnom Gorom je još važniji nego sa Albanijom, pošto se ta država graniči sa sjeverozapadnim dijelom Kosova – odnosno u pravcu Njemačke i Šijcarske, destinacije sa kojima imamo najviše vazdušnog saobraćaja. Vrijeme trajanja svakog leta bilo bi skraćeno za 20 minuta u jednom pravcu“, objašnjava Idrizi za RSE.
Direktor Uprave za civilno vazduhoplovstvo na Kosovu, Bujar Ejupi, navodi da su u toku razgovori sa Crnom Gorom po tom pitanju ali da „još uvek nema ničeg konkretnog“.
Vazdušni koridor sa Srbijom suspendovan je nakon rata, 1999. godine.
Iako je bilo najava da bi u okviru dijaloga za normalizaciju odnosa trebalo da se razgovara o otvaranju tog koridora, tako nešto se još nije dogodilo.
Za bezbijednost vazdušnog prostora Kosova odgovoran je komandant misije KFOR-a, odnosno NATO, u skladu sa Rezolucijom 1244 Savjeta bezbijednosti Ujedinjenih nacija i Vojno-tehničkim sporazumom iz 1999. godine.
Niskim vazdušnim prostorom Kosova upravlja Kosovska agencija za vazdušne navigacijske usluge, koja pruža usluge civilnim letovima iznad vazdušnog prostora Kosova tokom slijetanja i polijetanja sa prištinskog aerodroma.
Visoki vazdušni prostor – iznad 6.250 metara je otvoren za civilne letove 2014. i pod kontrolom je Mađarske, odnosno HungaroControla, koji pruža tehničke usluge za kontrolu saobraćaja na toj visini.
HungaroControl je najpre imao petogodišnji sporazum za kontrolu visokog vazdušnog prostora Kosova. S obzirom na to da Kosovo u međuvrijemenu nije uspjelo da ispuni uslove, taj sporazum je produžen na neodređeni period, u dogovoru sa NATO-om.