Praćenje stanja informacionog poremećaja na Kosovu dokazuje da se političke teme vezane za dešavanja na Kosovu uglavnom koriste za kreiranje i distribuciju dezinformacionih sadržaja od strane raznih izdavača. Ovo je konstatovano tokom rasprave na Konferenciji za predstavljanje Godišnjeg izvještaja o informacionom poremećaju pod nazivom “Iza paravana”.
Iz nalaza izvještaja se vidi da su teme vezane za dešavanja na sjeveru Kosova uglavnom korišćene za dezinformisanje u jednogodišnjem periodu praćenja.
Izvještaj je podeljen na tri glavna dijela, kao što je Koncept informacionog poremećaja na Kosovu; Jednogodišnji nalazi praćenja (jul 2022 – jun 2023); kao i pitanje medijske regulacije i samoregulacije na Kosovu i zakonskih i institucionalnih nedostataka u ovoj oblasti.
Shkelzen Osmani, lider Hibrid.info, rekao je tokom prezentacije da dezinformacije dominiraju temama o i oko sjevera Kosova sa 10 odsto od ukupnog broja, dok izvještaji Kosova i Srbije dostižu cifru od 4 odsto.
„Ako se ovo dvoje spoje i tretiraju kao teme vezane za odnose Kosova i Srbije, onda se može reći da je to glavna tema o kojoj se dezinformiše“, naveo je on.
„Dezinformacije se uglavnom distribuiraju u trenucima kada se dešavaju politički događaji koji su uglavnom vezani za politiku i bezbijednost. To je vezano za dešavanja na sjeveru, ali i u drugim regionima naseljenim Srbima na Kosovu, a to su događaji koji imaju politički i međuetnički karakter i gde je u vezi i bezbijednost”.
„Vrijedi napomenuti da se u većini slučajeva, kada je sjever miran, stimuliše narativ da su Srbi na Kosovu ugroženi, da postoji tajni plan kosovskih institucija da se Srbi proteraju sa Kosova itd. dodao je Osmani.
Dok u slučajevima evaluacija kao što je “Clickbait”, Osmani kaže da izvještaj pokazuje da se polja i teme koje koriste izdavači mijenjaju.
„U ovim slučajevima izdavači uglavnom koriste teme koje su trenutno najaktuelnije. U većini slučajeva može se reći da nemaju nikakav dnevni red, već jednostavno žele da iskoriste trenutak da podstaknu klikove i čitanja“, naglasio je on.
Prema nalazima izvještaja, kosovski premijer Aljbin Kurti prednjači kao ličnost o kojoj se najviše govori u dezinformacionim sadržajima, čiji je vlasnik predsjednik Srbije Aleksandar Vučić.
Dok se, među vrstama izdavača, ispostavlja da su pravi mediji oni koji objavljuju najviše dezinformacionih sadržaja, uključujući i činjenicu da su mnogi mediji na srpskom jeziku koji su uključeni u ovaj izvještaj o postupanju sa dezinformacijama registrovani mediji i pojavljuju se kao pravna lica. Slijede sumnjivi mediji, koji se predstavljaju kao mediji, ali kojima nedostaje pravni i etički aspekt, kao i stranice, grupe i profili na društvenim mrežama.
U jezičkom prihvatanju, mediji koji objavljuju dezinformativne sadržaje o i o Kosovu su oni na albanskom jeziku, a zatim oni na srpskom jeziku. Međutim, prema izvještaju, pokazalo se da mediji na albanskom jeziku uglavnom objavljuju „klikbejt“, odnosno dezinformativne sadržaje bez propagandne tendencije, dok oni na srpskom jeziku objavljuju više dezinformacija, što pokazuje da imaju za cilj da prenesu dezinformišući dnevni red.
I u ocijenama po terenu pokazuje se da mediji na albanskom jeziku objavljuju sadržaje koji podstiču veću čitljivost, odnosno kao crnu i društvenu hroniku, dok u onima na srpskom jeziku dominira uglavnom politika.
U ovom izvještaju se takođe navodi da je Fejsbuk platforma koju ste najviše koristili za dezinformacije, ali da mnogo pratite iz TikToka, upravo ova društvena mreža ima trend rasta u poslijednjem periodu u ovom pogledu.
Izvještaj se dotakao i stanja medijske regulative. Prema riječenom, visoka zastupljenost informativnog sadržaja u digitalnom prostoru gotovo onemogućava regulisanje ovog medijskog ekosistema.
U dijelu za diskusiju, panelisti Muhamet Hajrulahu iz Telegrafi.com, Pajtim Gashi iz NDI Kosovo, Alban Zeneli sa Univerziteta u Prištini i Ardita Zejnullahu iz AMPEK-a, razgovarali su o aspektima informacionog poremećaja u smislu medijske regulacije i pitanja samoregulacije. , gde su precizirani glavni problemi i trenutno stanje medija na Kosovu.
Svi su pozvali da se pravni aspekti unaprede što prije, kako bi to dovelo do samoregulatornih, etičkih i suštinskih procesa informacionog ekosistema na Kosovu.