Političke napetosti u vezi dijaloga Prištine i Beograda, nerazumjevanje specifičnog položaja i potreba srpske zajednice od strane većinske albanske i visok stepen nacionalizama, neki su od faktora koji produbljuju etničke konflikte na Kosovu, piše Radio Slobodna Evropa.
Ovo pokazuju ključni nalazi Studije o stanju etničkih odnosa na Kosovu – Indeks povjerenja, koju je izradila nevladina organizacija Centar za afirmativne društvene akcije (CASA), u okviru projekta „Barabar centar“.
Inače, ovaj centar su osnovale nevladine organizacije „Integra“ iz Prištine i „entar za afirmativne društvene akcije“ iz Sjeverne Mitrovice sa ciljem promovisanja multietničkog i višejezičnog Kosova, dijaloga, tolerancije i izgradnje povjerenja.
Istraživanja za potrebe studije o stanju etničkih odnosa, obavljena su u periodu od kraja marta do sredine aprila 2024. godine na uzorku od 500 ispitanika od kojih je 302 bilo iz albanske zajednice i 192 iz srpske.
Rezultati
Oko 57 odsto ispitanika iz srpske zajednice i oko 52 iz albanske smatra da Srbi i Albanci sa Kosova nikada više neće moći da vjeruju jedni drugima, dok više od 69 odsto ispitanika iz srpske zajednice i više od 64 iz albanske ocijenjuje da je važno da dođe do pomirenja kako bi buduće generacije bolje živjele.
Rezultati Studije o etničkim odnosima predstavljeni su 24. septembra u Prištini, na godišnjicu napada u Banjskoj kada je oružana grupa Srba ubila jednog policajca. Potom su u razmjeni vatre ubijena i trojica napadača.
Ovom napadu su prethodile stalne krize na Sjeveru Kosova uslijed istupanja Srba iz kosovskih institucija zbog nastojanja kosovske vlade da ukine registarske tablice koje za gradove na Kosovu izdaju srpski organi.
Na pitanje „Kako do riješenja“, 71 odsto ispitanika iz srpske zajednice i 62 odsto iz albanske je reklo da bi promovisanje mira i tolerancije od strane političara svih zajednica pomoglo postizanju mira i tolerancije na Kosovu.
Takođe, javni narativ i govor mržnje u javnom prostoru je naveden kao jedan od ključnih faktora koji izazivaju nepovjerenje među etničkim zajednicama na Kosovu.
Suživot
Radio Slobodna Evropa je 9. jula pisao da postoji negativan narativ kada je riječ o suživotu Srba i Albanaca, nakon čega je ministar za zajednice i povratak, Nenad Rašić, to pitanje pokrenuo na sjednici kosovske vlade. On je tom prilikom istakao da je suživot nešto što bi trebalo da bude sasvim normalna pojava u multietničkom društvu.
Civilni sektor je, s druge strane, ukazao da se saradnja između Srba i Albanaca na Kosovu uglavnom odvija „iza zavesa“ zbog retorike koju koriste političari.
U zaključku Studije o stanju etničkih odnosa na Kosovu, navodi se i da ispitanici iz obije zajednice iskazuju skeptičnost prema međusobnim odnosima ali da istovremeno iskazuju i izvjestan optimizam i zainteresovanost u pogledu njihovog poboljšanja.
„Visok procenat negativnih stavova ukazuje na duboko ukorenjeno nepovjerenje, ali značajan broj neodlučnih ispitanika ukazuje da postoji prostor za potencijalne promjene“, rekao je Boban Simić iz nevladine organizacije Centar za afirmativne društvene akcije.
Albanska i srpska zajednica na Kosovu su duboko podeljene od ratnih dešavanja krajem 90-ih godina, kada je ubijeno oko 13.000 ljudi – većinom Albanaca. Takođe, još uvjek se traga za oko 1.600 nestalih lica.
U međuvremenu su 2011. godine Kosovo i Srbija započeli dijalog posredstvom Evropske unije, sa ciljem normalizacije odnosa do čega još uvjek nije došlo.